O άνεμος χόρευε το κριθάρι (The Wind That Shakes The Barley)

Miα δεκαετία μετά το Γη και Ελευθερία, ο Ken Loach γυρίζει την δεύτερη ταινία του ιστορικών αναφορών και μάλιστα σχετική με ένα από τα πιο σημαντικά εθνικοαπελευθερωτικα κινήματα του 20ου αιώνα., αυτό της Ιρλανδίας. Η ταινία είναι τοποθετημένη το καιρό του Πολέμου για την Ανεξαρτησία της Ιρλανδίας (πριν την διχοτόμηση), στα τέλη της δεκαετίας του ’10. Περιστρέφεται γύρω από δυο αδέλφια, που πρωτοστατούν στον IRA (Irish Republic Army) της περιοχής τους, ο οποίος καταφέρνει να εκλέξει περιοχές ολόκληρες, και μάλιστα να εγκαθυδρισει δομές λαϊκής εξουσίας (χαρακτηριστική η σκηνή με το λαϊκό δικαστήριο). Κάπου εκεί αρχίζει και το ποιο ενδιαφέρον της ταινίας, που δεν είναι οι σκηνές που δείχνουν την βιαιότητα των Άγγλων κατακτητών, ή τα σκληρά μετρά του IRA προς τους προδότες, αλλά το πώς αναδεικνύονται οι διαφορετικές πολιτικές λογικές σε σχέση με το τι γίνετε μετά το εθνικοαπελευθερωτικο (αν και δεν υποδεικνύει αν είναι αυθόρμητες, ή αν υπάρχουν οργανωμένες τάσεις πίσω από αυτές). Έτσι βλέπεις ένα κομμάτι του πλυθησμου, να αναπτύσσει πολύ πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά, και να εμπνέεστε από το όραμα μιας άλλης κοινωνίας (μην ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στις μέρες που οι Μπολσεβίκοι ακόμα παλεύουν για να σταθεροποιήσουν την επανάσταση στην ΕΣΣΔ), και η πάλη ανάμεσα στις διαφορές αντιλήψεις, έρχεται όταν προτείνετε συνθηκολόγηση από τους Άγγλους, με έναν αρκετά αντιφατικό τρόπο. Κάπως έτσι θα φτάσουν στον εμφύλιο πόλεμο, με ζητημάτων συνέχιση ή όχι του αγώνα, οπού εκεί κορυφώνεται και η ταινία, καθώς η μπλέκετε η πολιτική διαφωνία, με την αδελφική σχέση των δυο πρωταγωνιστών, οι οποίοι βρίσκονται μπροστά σε καθοριστικές επιλογές, καθώς αρχίζουν οι πρώτες ένοπλες συρράξεις του εμφυλίου.

Στην Μ. Βρετανια, εχει γινει προφανως σαλος με την ταινια, καθως προφανως οι αγγλοι,θελουν να να προσποιηθουν ότι ποτε δεν συνεβησαν αυτά, και ότι ο σκηνοθετης εχει υπερβαλει με το θεμα της βιας στην ταινια. Φυσικα μεχρι την επιτυχια στις Καννες, ειχε συστηματικα θαφτει από τους κριτικους (η ταινια χαρακτηριστικε ως αντι-βρετανικη παραποιηση της ιστορίας), και υστερα από αυτή ειχε καποια επιτυχια (αφου ξαναβγηκε στις αιθουσες) αλλα συνεχιζει να είναι τεραστιο θεμα συζητησης, καθως παντα προκαλει οργη στους αγγλους το Ιρλανδικο. Νομζω ότι την καλυτερη απαντηση σε αυτό το θεμα την δινει ο ιδιος ο σκηνοθετης «Αν παλεύεις για τις ιδέες σου, τα οποία είναι τα ιδανικά της δικαιοσύνης, της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας, και συναντάς αντίσταση από τους άλλους τότε αυτό φυσικά οδηγεί στη βία: αυτό είναι το πρόβλημα. Είναι ακριβώς αυτή η αντίσταση που οδηγεί στη βία. Η βία αυτή σημαδεύει τους ανθρώπους στην ταινία. Είναι λυπηρό αλλά για να καταστήσει τη δικαιοσύνη πρέπει να περάσεις μέσα από τη βία». Και συνεχίζει: «Νομίζω ότι η ιστορία για τον αγώνα για ανεξαρτησία είναι μια ιστορία που συνεχώς επαναλαμβάνεται. Πάντα είναι η κατάλληλη στιγμή για να αφηγηθείς αυτήν την ιστορία. Πάντα κάπου υπάρχουν στρατεύματα κατοχής και άνθρωποι που ζουν υπό κατοχή αντιστεκόμενοι. Επίσης στην ταινία υπάρχει μια εξαιρετική ιστορία συντροφικότητας και ηρωισμού και μέσα σ’ αυτήν την ιστορία μια τραγική σύγκρουση».


Το τραγουδι από το οποιο πηρε το ονομα της η ταινια, είναι ένα παλιο τραγουδι, γραμμενο το 19ο αιωνα , και είναι γραμμενο, σαν η ιστορια ενός επαναστατημενου νεου τον καιρο της πρωτης εξεγερσης εναντια στο στεμα (1798), κατά το καιρο της οποιας (και για αρκετες δεκαετιας αργοτερα) οι νεαροι ιρλανδοι, βαζαν στις τσεπες του, ένα κλαρι κριθάρι, σαν συνθηματικο, και για αυτό, στην συνεχεια αποτελεσε συμβολο του Ιρλανδικου αγωνα. Με λιγο ψαξιμο μπορειτε να το βρειτε σε εκτελεσεις από τους The Dubliners, Dolores Keane, Dead Can Dance, Solas, The Clancy Brothers, Dick Gaughan.



I sat within the valley green, I sat me with my true love
My sad heart strove the two between, the old love and the new love
The old for her, the new that made me think on Ireland dearly
While soft the wind blew down the glen and shook the golden barley

'Twas hard the woeful words to frame to break the ties that bound us
But harder still to bear the shame of foreign chains around us
And so I said, "The mountain glen I'll seek at morning early
And join the bold united men, while soft winds shake the barley"

While sad I kissed away her tears, my fond arms round her flinging
A yeoman's shot burst on our ears from out the wildwood ringing
A bullet pierced my true love's side in life's young spring so early
And on my breast in blood she died while soft winds shook the barley

But blood for blood without remorse I've taken at Oulart Hollow
And laid my true love's clay cold corpse where I full soon may follow
As round her grave I wander drear, noon, night and morning early
With breaking heart when e'er I hear the wind that shakes the barley.

Δυο λόγια για τον Ken Loach.
Ο Ken Loach ξεκίνησε την να ασχολείστε με την ηθοποιέ στα τέλη της δεκαετίας του ’50, αλλά πολύ σύντομα ανέλαβε την σκηνοθεσία σε τηλεοπτικές παραγωγές, με αρκετή επιτυχία στην Βρετανία την δεκαετία του ’60. Το ’68 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία το «Kes», η οποία είναι η ιστορία ενός αγοριού, από μια εργατική οικογένεια, σε μια εργατική πόλη, με μονό μέλλον να γίνει ανθρακωρύχος, το οποίο αντιμετωπίζει στωικά την ζωή του, μεχρι που αρχιζει και βρίσκει ενδιαφέρον στην εκπαίδευση ενός γερακιού, αλλά ακόμα και αυτό δεν θα το βοηθήσει να ξεφύγει από το προδιαγραμμένο μέλλον του. Με αυτή την ταινία άρχισε να δείχνει τους κοινωνικούς του προβληματισμούς, και μέσα σ το κλίμα της εποχής θα έχει μεγάλη επιτυχία. Αλλά τις επόμενες δυο δεκαετίες θα γυρίσει αρκετές πιο πολιτικοποιημένες ταινίες, οι οποίες έπεσαν θύμα τις λογοκρισίας, και κάποιες δεν κυκλοφορήσαν ποτέ, ενώ άλλες θα βγουν σε πετσοκομμένες εκδοχές, από μικρές εταιρίες, με αισχρό δίκτυο διανομής, έτσι θα μείνει για πολλά χρονιά εκτός δημοσιότητας (με εξαίρεση δυο φορές που άνοιξε σοβαρό θέμα για την λογοκρισία) . Αλλά την δεκαετία του ’90 θα επιστρέψει πιο δυνατός από ποτέ, και λιγότερο λογοκριμένος, και θα κερδίσει 3 φορές βραβεία στις Κανόνες, αρχίζοντας από ’90 με το Hidden Agenda (σχετικό με τον αγώνα της Ιρλανδίας) , το ’93 με το Raining Stones, και φυσικά το ’95 με το Land and Freedom. Από εκεί και πέρα κάθε ταινία του ακολουθεί τον δρόμο της αναγνώρισης, και πραγματικά όλες αξίζουν, καθώς καταπιάνονται με ζητήματα των ορών ζώνης της εργατικής τάξης, και των μεταναστών, και με εθνικό απελευθερωτικά και αλλά κινήματα. Τέλος σημαντικό στοιχειό της σκηνοθεσίας του είναι, ότι προτιμά αν μην δουλεύει με γνωστούς ηθοποιούς, και προτιμά να βρίσκει ξανθωπούς που τα προσωπικά τους βιώματα να είναι πολύ κοντά στο ρολό, είτε ρολό καταγωγής, είτε λόγω ταξικής προέλευσης, είτε λόγω δραστηριοποίησης σε κινήματα.
ΦΙΛΜΟΓΡΑΦΙΑ
Poor Cow (1967)
Kes (1969)
The Save the Children Fund Film (1971)
Family Life (1971)
Black Jack (1979)
The Gamekeeper (1980)
Looks and Smiles (1981)
Which Side Are You On? (1984)
Fatherland (1986)
Hidden Agenda (1990).
Riff-Raff (1990).
Raining Stones (1993).
Ladybird Ladybird (1994)
Land and Freedom (1995)
A Contemporary Case for Common Ownership (1995)
Carla's Song (1996)
The Flickering Flame (1997)
My Name Is Joe (1998)
Bread and Roses (2000)
The Navigators (2001)
Sweet Sixteen (2002)
Ae Fond Kiss... (2004)
The Wind That Shakes the Barley (2006)



rainboy